Regie: Nicolas Winding Refn
Jesse, een 16-jarige wees, timmert in L.A. aan de weg als model. Ze levert de foto’s die een vriendje van haar heeft gemaakt in bij een agent die haar meteen wil boeken, en vanaf dat moment gaat het snel. Waar ze ook komt, ze betovert iedereen met haar onschuldige, pure uitstraling, of zoals een van haar collega’s zegt: “What’s it feel like to walk into the middle of a room, it’s like winter, and you’re the sun?” Waar ze eerst nog sympathie oogstte als nieuwkomer vormt ze gaandeweg een steeds grotere bedreiging voor haar collega’s, en in hun afgunst gaan ze tot het uiterste om te krijgen wat Jesse zo bijzonder maakt.
De verhaallijn heeft niet veel om het lijf, de personages zijn totaal niet uitgewerkt maar Winding Refn komt er helemaal mee weg. Het is alsof hij een paar penseelstreken heeft gezet en ons de punten laat verbinden. Het doet er ook niet toe, al vanaf de openingsscène wordt een ijzersterke sfeer neergezet die de hele film consequent wordt gehandhaafd (op een paar bewust gekozen momenten na): surrealistisch, vervreemdend, grimmig, hypnotiserend – ‘mesmerizing’ is nog wel de beste omschrijving. Het is een visuele smulpartij, mede dankzij de cinematografie van Natasha Braier. Je kunt de beelden zó stilzetten, inlijsten en ophangen, zo prachtig zijn ze, zelfs als ze – in een enkel geval – volledig overbodig zijn. De visuele stijl is een soort kruising tussen de 80’s en futuristisch, glinsterend en strak, en vormt een perfecte combinatie met de (inmiddels door Cannes bekroonde) muziek van Cliff Martinez. Muziek, beelden en verhaal vormen één geheel, elke component draagt bij aan het totaalplaatje, het is een totale experience waar je in ondergedompeld wordt – mits je je eraan overgeeft, want dat is met deze film wel noodzakelijk. Hij vergt een acquired taste: ik heb me laten vertellen dat mensen halverwege de zaal uitliepen tijdens de vertoning op het filmfestival in Cannes, en het resterende publiek de film na afloop ofwel uitjouwde ofwel toejuichte, maar niets ertussenin.
Niemand had de rol van Jesse beter kunnen spelen dan Elle Fanning, het beter acterende zusje van Dakota. De mengeling van jeugdige onschuld en volwassen berekening is precies wat Elle, en daarmee Jesse, zo onweerstaanbaar maakt. Maar ze is niet de enige, The Neon Demon is bezaaid met sterren en bijzonder genoeg vooral in kleine rolletjes: Christina Hendricks (de sexy Joan uit Mad Men) zit in misschien twee scènes als de bitchy agent, Desmond Harrington (Dexter) als norse fotograaf, Jena Malone (The Hunger Games) als de visagiste en de grootste verrassing (die duidelijk in de zaal te horen was) was nog wel Keanu Reeves als ranzige hotelmanager.
De film wordt verkocht als horror, daar ben ik het niet mee eens – maar het kan zijn dat mijn drempel heel hoog ligt als horrorliefhebber. Er zijn misschien drie scènes die nogal bizar zijn en je moet tegen bloed kunnen, maar het enige écht griezelige zijn de menselijke drijfveren die in deze film wel heel extreem tot uitdrukking komen. Deze film horror noemen is als een film van Tarantino horror noemen, de extreme scènes maken eerder deel uit van de over-the-top stijl dan dat het om effectbejag gaat. Tegelijkertijd is de keus begrijpelijk: The Neon Demon is zó uniek dat hij moeilijk onder te brengen is in een bestaand genre.
