Regie: Jonathan Glazer
Een naamloze vrouw (Scarlett Johansson) rijdt in een busje door Schotland en pikt onderweg willekeurige mannen op, die ze als een sirene meelokt en laat verdwijnen. Ze word op de achtergrond begeleid door een motorrijder. Als ze een wel heel kwetsbare man oppikt heeft ze er genoeg van en loopt weg.
De toon wordt al bij de intro gezet: het scherm is zwart en het is stil, tot er een wit stipje verschijnt dat steeds groter wordt. Je wordt meegezogen in een surrealistische, vervreemdende, beklemmende en prachtig gestileerde film. Er is weinig dialoog en er wordt niets uitgelegd, zodat de film doet denken aan een abstract schilderij waar je je eigen interpretatie op los mag laten – iets dat wel enige overgave vergt.
De film voelt als een lowbudgetfilm (dat was het overigens niet met een budget van 13 miljoen dollar) omdat alles zo sober en weinig glamoureus is. Omdat de vrouw een mens imiteert en alles om zich heen observeert zie je de alledaagse beelden van winkelende mensen in de grauwe straten van Glasgow met een nieuwe, afstandelijke blik. Wat heel bijzonder is is dat er nauwelijks professionele acteurs in de film te zien zijn: de meeste opnamen van anderen dan Johansson zijn gemaakt met verborgen camera’s, inclusief de val- en de nachtclubscène. De meeste mannen die de vrouw oppikt zijn echte mannen, de dialogen in het busje zijn echte dialogen. De mannen werd achteraf gevraagd of de beelden gebruikt mochten worden, en als ze akkoord gingen werd ze gevraagd of ze de vervolgscène ook wilden doen. Dat er echte mensen van straat werden gehaald versterkt ook de ‘alienness’ van Johansson: die prachtige Hollywood-schone (deze keer met een donkere pruik en een foutloos Engels accent) tussen gewone, alledaagse mensen benadrukt de afstand tussen de vrouw en de anderen.
Zeker als je bedenkt dat de film ruim voor de #MeToo-beweging losbarstte werd gemaakt ben ik onder de indruk van het bewustzijn dat Glazer heeft van het dagelijks leven van een jonge vrouw: seksuele toespelingen, ongevraagde aanrakingen en belaagd worden, het komt allemaal langs. Heden ten dage zou ik er wel een trigger warning vóór plaatsen: de eindscène is schitterend, maar bevat expliciet seksueel geweld. Erotiek is alom aanwezig in de film, net als Johansson in haar blootje, maar dat is in bijna alle opzichten letterlijk en figuurlijk louter functioneel. Vermeldenswaard is Johanssons trouw aan het project: nadat ze voor de rol werd gecast duurde het nog vier jaar voor de film werd gemaakt en al die tijd bleef ze betrokken, ondanks de supersterrenstatus die ze – zeker na Iron Man II en The Avengers die in die periode uitkwamen – definitief had bereikt.
De film is losjes gebaseerd op het gelijknamige boek uit 2000 van Michel Faber en geïnspireerd door bizarre films als The Man Who Fell To Earth (1976, Nicholas Roeg). De regie is van de Brit Jonathan Glazer, die ook meeschreef aan het scenario, en eerder het goed ontvangen Sexy Beast (2000) en iets later Birth (2004) maakte. Tot dan toe legde hij zich vooral toe op het maken van videoclips voor onder meer Radiohead en Jamiroquai, wat de zorg voor het visuele aspect in de film verklaart. Op IMDb staat Under the Skin aangemerkt als horror, maar dat vind ik niet terecht. Er is niets engs aan de film, behalve misschien de strandscène waar zich een absolute tragedie voltrekt onder het afstandelijke oog van de vrouw – maar door haar afstand kunnen wij ook afstand nemen. De film is moeilijk te categoriseren. De Filmkrant sloot hun lovende recensie af met, naar mijn mening, de meest treffende omschrijving:
“Daarom is Under the Skin ook een liefdesverhaal. Omdat onder alle onwennigheid en afstand en vervreemding het verlangen naar contact voelbaar is, een bewondering voor de rijkdom en schoonheid van alles en het überhaupt kúnnen kijken naar de dingen, het kunnen lopen in die landschappen. Weer is er een buitenaards wezen voor nodig om ons die vreemde, schitterende wereld te laten zien. Wat een magistrale film.”
De film werd gelauwerd om de regie, het fenomenale acteerwerk van Johansson, de beklemmende muziek van Mica Levi en werd zelfs de beste film van het jaar genoemd, maar toch deed de film het niet goed in de bioscopen: hij bracht maar 7 miljoen dollar op. Doodzonde. Misschien dat er door dit stukje net iets meer mensen zijn die deze bijzondere film gaan zien.
Deze film op IMDb
Klik hier om te zien waar deze film te zien is
