Regie: William Friedkin
In een obscuur horrorhoekje van het internet viel mijn oog op een lijstje films die het nooit gehaald hadden, maar volgens de betreffende website toch een vermelding verdienden. Daartussen stond een film waar ik, als horrorfan, nog nooit van had gehoord, maar door twee namen – Ashley Judd (hoofdrol) en William Friedkin (regie) – kocht ik ‘m ongezien en ongelezen. Hoopvol stopte ik de DVD in de speler in de verwachting een pulphorrorfilm te gaan zien over ongedierte á la Critters. Groot was dan ook mijn verbazing toen ik in een film met sterke dialogen en redelijk uitgewerkte personages terechtkwam.
Agnes (Judd), of Aggie voor haar vrienden, is een eenzaam probleemgeval. Haar criminele ex-man sloeg haar, en haar zoon is al negen jaar vermist nadat ze hem kwijtraakte in een supermarkt. Ze woont permanent in een motel, werkt ’s avonds in een groezelige countryclub en drinkt en snuift haar verdriet weg. Op een avond neemt haar beste vriendin de slungelige, in zichzelf gekeerde Peter mee die Agnes zijn vriendschap aanbiedt. In de tussentijd blijkt Aggies ex vrijgekomen te zijn, en de angst voor herhaling van oude patronen (wat wordt geïllustreerd door een onaangenaam bezoekje van de ex in kwestie, een rol van Harry Conninck Jr) drijft Aggie nog sneller in de armen van Peter. Na hun eerste nacht samen wordt Peter gebeten door een beestje, waardoor hij bijna doordraait en daarna bekent dat hij oorlogsveteraan is en als proefkonijn is gebruikt door de overheid. Vervolgens maakt het paar elkaar op een verziekte Who’s Afraid of Virginia Woolf-achtige manier gek op een paar vierkante meter met een vlammende finale als eindbestemming. De film duurde een uur en drie kwartier, maar hij was afgelopen voor ik het wist. En dat terwijl het grootste deel van de film zich afspeelt binnen Aggies motelkamer.
*** SPOILER ALERT ***
Het concept is veelbelovend: een oorlogsveteraan die zo verziekt is door zijn trauma’s dat hij verdwijnt in zijn eigen complottheorieën. Het had een maatschappijkritische film kunnen zijn zoals Jacob’s Ladder, zeker door de kwaliteit van de dialogen, maar daarvoor wordt te snel duidelijk dat Peter Aggie meesleurt in een totale paranoïde psychose. Jammer, het was mooi geweest als de gekte langzamer was opgebouwd en je als kijker veel verder werd meegenomen in Peters geest. Dan hadden we ons beter kunnen inleven in zijn gedachtewereld en blijven raden of het waar is, en was er aan het eind ruimte geweest voor een twist. Maar al veel te snel begint Peter te raaskallen over Bilderberg, de motelkamer is daadwerkelijk met aluminiumfolie behangen en het dendert overduidelijk op een gezamenlijk einde af. Zelfs de moord op een arts die probeert in te grijpen is voorspelbaar. De film was zó voorspelbaar dat ik zelfs tijdens de aftiteling nog hoopte op een apotheose.
Hoewel Judd weer prima acteert paste deze rol haar niet, ze is te sterk. Aggie is een labiele, eenzame vrouw die dat in haar tekst ook telkens benadrukt – voor het geval haar motieven om Peter bij zich te houden en zich te laten meeslepen in zijn gekte voor de kijker nog niet duidelijk genoeg zijn. Juist daardoor overtuigt het niet echt, je voelt nergens een diepe zielsverwantschap, hoe verwrongen ook. Hetzelfde geldt voor Peter, een rol van Michael Shannon die juist weer heel goed gecast is met zijn wat gereserveerde gezicht. Wanneer Aggie (en de kijker) Peter leert kennen zegt hij een paar intrigerende dingen en heeft wat scherpe observaties, waardoor je je even kunt voorstellen dat Aggie voor hem valt – maar zoals gezegd, hij ontwikkelt zich te snel tot een overduidelijke psychoot waardoor je enig begrip voor, of binding met hem kwijt bent. En dat is juist wat ik van een film, van wat voor genre dan ook, wil: dat er nog wat te raden overblijft, dat ik zelf kan nadenken, dat ik in spanning gehouden word – of het nou om het plot gaat of de ontwikkeling van een personage.
Deze film is een kwestie van jammer. Het is geen slechte film, maar het had de potentie, en misschien zelfs de ambitie om psychologische horror te zijn, onder je huid te kruipen, maar dat wordt nergens waargemaakt. Het verhaal, de sfeer, het acteren, het is het allemaal nét niet. Zeker van een film van de hand van Oscarwinnaar Friedkin, de maker van legendarische films als The French Connection en The Exorcist, had ik beter verwacht.
