In 1974 trokken studiemaatjes Dan O’Bannon en John Carpenter de aandacht binnen het sci-fi genre met de low-budget sci-fi parodie Dark Star (klik hier voor de trailer). De film ontstond uit een kortere film die ze maakten tijdens hun studie Cinematic Arts aan USC. Carpenter verzorgde de muziek en regie (zijn eerste), O’Bannon deed de montage, het production design en de visual effects, en speelde de hoofdrol.
Kort daarna werkte O’Bannon samen met Alejandro Jodorowsky en beeldend kunstenaar Jean Giraud aan de eerste verfilming van Frank Herberts boek Dune. De sets in de Jodorowsky-versie, waaronder de beroemde Harkonnen Chair, werden ontworpen door H.R. Giger. Tijdens de pre-productie maakten O’Bannon en Jean Giraud – die onder de naam Moebius strips tekende – de strip The Long Tomorrow, die later van grote invloed zou zijn op de vormgeving van Blade Runner (1982).
Uiteindelijk kwam de financiering van de film niet rond, onder meer omdat Jodorowsky er een tien uur durende psychedelische surrealistische trip van wilde maken en omdat Star Wars in dezelfde periode werd uitgebracht (waar O’Bannon overigens ook aan heeft meegewerkt: George Lucas was ook een studiemaatje en vroeg O’Bannon om te helpen met de computeranimaties en visuele ontwerpen, zoals de tactische displays). Gelukkig is er beeldmateriaal bewaard gebleven van de Jodorowsky-versie, en is er in 2013 een documentaire over gemaakt, Jodorowsky’s Dune.
Omdat het Jodorowsky-project niet doorging had O’Bannon geen inkomen meer, verloor zijn huis en sliep op de bank bij een van zijn vrienden, Ronald Shusett. Daar zou alles wat ervoor gebeurd was – Dark Star, de samenwerkingen met George Lucas, Jodorowsky, H.R. Giger en Jean Giraud, dat hij bij Shusett logeerde en door geldgebrek gedwongen was iets nieuws te ontwikkelen – samenkomen en leiden tot een van de meest iconische films uit het sci-fi genre.
O’Bannon had nog een opzetje van een script met de naam Memory liggen. Dat werkte hij samen met Shusett verder uit, eerst onder de titel They Bite, toen onder Star Beast, maar ook dat zou niet de uiteindelijke naam zijn – dat opzetje bevatte de omschrijvingen van wat later de openingsscènes van Alien zouden worden. Aan het begin van het script maakte O’Bannon overigens een heel ongebruikelijke notitie, die later grote gevolgen zou hebben: “The crew is unisex and all parts are interchangeable for men or women.”
Het concept art voor elementen uit de film, zoals de ruimtepakken, waren van Jean Giraud, en H.R. Giger ontwierp onder meer het interieur van het verlaten ruimteschip waar de crew van de Nostromo op stuit, de Space Jockey en alle fases van de xenomorph. O’Bannon had graag zelf de regie op zich willen nemen, maar 20th Century Fox koos voor Ridley Scott. De film won in 1980 een Oscar voor Beste Visuele Effecten en kreeg 18 nominaties, waaronder BAFTA’s en Saturn Awards, en zou uitgroeien tot een franchise van inmiddels 9 films inclusief prequels en cross-overs, en sinds kort een serie. Alien wordt tot op heden beschouwd als een van de meest succesvolle en invloedrijke sci-fi films aller tijden, zowel commercieel als cultureel. De tagline ‘In space no one can hear you scream’ werd legendarisch, en Sigourney Weaver schreef geschiedenis als de eerste vrouwelijke actieheld (althans, in een grote Hollywood-sci-fi-film*) en werd in 2009 door het invloedrijke genreplatform Totalscifionline bestempeld tot #1 SciFi Woman of All Time.
Alien kwam uit in 1979, en het moet in die periode zijn geweest dat O’Bannon samen met zijn nieuwe huisgenoot, Don Jakoby, de eerste aanzet voor het plot van Blue Thunder schreven. Ze kwamen op het idee doordat ze vaak in hun slaap gestoord werden door laagvliegende politiehelikopters in LA. Het grote verschil in kwaliteit tussen Alien en Blue Thunder (die zou uitkomen in 1983) zou kunnen liggen aan een verschil in de creatieve samenwerking met zijn schrijfmaatjes, of aan het feit dat O’Bannon net een intensief project had afgerond.
Rond 1983 klom O’Bannon in de regisseursstoel voor de zombie-horrorkomedie The Return of the Living Dead (1985), die uitgroeide tot een cult classic met vier opvolgers. In december 2025 wordt een reboot met de titel Return of the Living Dead verwacht onder regie van Steve Wolsh (die drie films die minder dan een 3 scoren op IMDb op zijn naam heeft, dus de verwachtingen zijn minimaal).
O’Bannon en zijn schrijfmaatje voor Alien, Ronald Shusett, zouden eind jaren 80 nog één keer samen schrijven: het scenario van Total Recall (1990), gebaseerd op We Can Remember It for You Wholesale van Philip K. Dick – dezelfde schrijver die met zijn verhaal Do Androids Dream of Electric Sheep de inspiratie voor Blade Runner vormde, die ook werd geregisseerd door Ridley Scott.
O’Bannon overleed in 2009, 63 jaar oud.
Klik hier voor een overzicht van de Alien-franchise
*) Weaver was niet de eerste vrouwelijke actieheld. Dat waren vrouwen als Pam Grier en Tamara Dobson in de blaxploitationfilms in de jaren 70.
