De huidige generaties zijn het vergeten of weten het niet, maar Pam Grier is absoluut een icoon.
Omdat mensen van kleur in de jaren ‘70 zichzelf en hun verhaal onvoldoende vertegenwoordigd voelden in de bioscopen ontstond een nieuw subgenre: blaxploitation, films gemaakt door, met en voor mensen van kleur, die werd afgetrapt in 1971 met Shaft van Gordon Parks (budget 500.000 dollar) en Sweet Sweetback’s Baadasssss Song van Melvin Van Peebles (de vader van Mario Van Peebles) met een budget van 150.000 dollar. Met enorm succes: de films brachten respectievelijk 13 en 10 miljoen dollar op (en een Oscar voor Isaac Hayes voor het titelnummer van Shaft). Daarop volgden al snel meer ‘zwarte’ films in allerlei genres: comedy, western, horror en nog meer actie. De genrenaam kwam voort uit kritiek: Julius Griffin, de toenmalige president van NAACP (National Association for the Advancement of Colored People) in Hollywood, vond dat de films vol zaten met stereotypen en vooroordeelbevestigend waren (wat -ie waarschijnlijk ook zou zeggen van de huidige serie Mocro Maffia).
Alsof dat nog niet baanbrekend genoeg was werd er nóg een heilig huisje omgeschopt: er werden sterke, zwarte vrouwen gecast voor de hoofdrollen in actiefilms, zoals Tamara Dobson in Cleopatra Jones (1973) en, jawel, Pam Grier. Grier werkte als telefoniste bij American International Pictures toen ze ontdekt werd door Jack Hill, die haar castte voor women in prison-films The Big Doll House (1971) waar ze ook het titelnummer van zong en The Big Bird Cage (1972), en haar daarna de hoofdrollen gaf in blaxploitationfilms Coffy (1973) en Foxy Brown (1974). In totaal heeft ze de afgelopen vijftig (!) jaar in meer dan honderd films en series gespeeld.
Nu het deksel van de Hollywood-beerput af is en blijkt dat er sprake is van grootschalig (machts)misbruik zou je verwachten dat Grier, als zwarte vrouw in die vroege jaren, ook vervelende ervaringen heeft gehad. Dat blijkt niet het geval, althans niet in Hollywood: door misbruik in haar vroege jeugd en in haar studietijd was ze al op haar hoede, en toen het een derde keer dreigde te gebeuren vocht ze zich vrij: “I suffered scratches, abrasions, everything, but I beat the shit out of him with furniture and walked away from it.” In Hollywood had ze een uitstekende agent, John Gaines, die haar nooit alleen naar besprekingen of audities liet gaan. Zelf denkt ze dat het imago dat ze had door haar films en haar vechtsportervaring (Grier heeft karate, kung fu en aikido beoefend) ook hebben geholpen bij het ontmoedigen van mogelijke belagers. Lees meer in het interview met Deadline dat ze gaf naar aanleiding van het uitkomen van haar autobiografie Foxy: My Life in Three Acts in 2010 (helaas niet in Nederland te krijgen).
In 1997 maakte Tarantino Jackie Brown, gebaseerd op het boek Rum Punch van Elmore Leonard en een hommage aan de blaxploitationfilms uit de 70-er jaren, met in het bijzonder Coffy en Foxy Brown. De titel is dan ook een verwijzing naar de laatste. Tarantino wilde vanzelfsprekend Pam Grier in de hoofdrol. Ze had eerder een scriptlezing gedaan voor de rol van Jody (in de uiteindelijke versie gespeeld door Rosanna Arquette) in Pulp Fiction (1994), maar Tarantino voorzag dat het publiek het niet zou slikken dat Eric Stoltz tegen Grier stond te schreeuwen. Grier had niet verwacht dat Tarantino na het succes van Pulp Fiction contact met haar zou opnemen. Toen ze bij Tarantino aankwam voor de scriptlezing voor Jackie Brown hingen er posters van haar films in Tarantino’s kantoor. Ze vroeg of hij ze speciaal voor haar had opgehangen, en hij antwoordde dat hij eigenlijk van plan was ze voor haar auditie weg te halen om te voorkomen dat het leek alsof hij indruk op haar wilde maken. Enkele jaren na de release van de film beweerde Sylvester Stallone dat hij de rol van Louis Gara had afgewezen. Tarantino overwoog Paul Newman, Gene Hackman en John Saxon voor de rol van Max Cherry, voordat hij Robert Forster castte. De bijzondere chemie tussen de personages van Grier en Forster is onvergetelijk. Forster overleed in oktober 2019 aan de gevolgen van hersenkanker.
Grier, inmiddels 72, is binnenkort weer te zien in een film: ze is gecast voor de prequel van Pet Sematary onder regie van Lindsey Beer.
